Wat is een winst- en verliesrekening?

Onderdelen van de winst- en verliesrekening

Een goede winst- en verliesrekening bevat meestal de volgende onderdelen:

1. Omzet

De totale inkomsten van je onderneming. Dit kan bestaan uit:

• Verkoop van producten of diensten

• Extra inkomsten zoals rente of huuropbrengsten

2. Kosten

Alle zakelijke uitgaven die je hebt gedaan, bijvoorbeeld:

• Inkoop van materialen

• Personeelskosten

• Huur van kantoor of winkel

• Marketing en reclame

• Afschrijvingen van bedrijfsmiddelen

3. Afschrijvingen

Wanneer je investeert in bedrijfsmiddelen zoals een laptop, machine of bedrijfsauto, mag je de kosten vaak niet in één keer aftrekken. Deze worden verdeeld over meerdere jaren:

• Vaste afschrijving: vaste termijnen, meestal 5 jaar (bijv. €1.000 computer → €200 per jaar)

• Willekeurige afschrijving: zelf kiezen wanneer je aftrekt, bijvoorbeeld voor milieuvriendelijke investeringen of starters

Twee modellen van de winst- en verliesrekening

Er zijn twee veelgebruikte modellen:

1.Functioneel model

Groepering van kosten op basis van hun functie:

• Inkoopkosten

• Personeelskosten

• Overige bedrijfskosten

2.Categorale model

Groepering van kosten op basis van categorie:

• Huur

• Energie

• Marketing

• Personeel

Voorbeeld winst- en verliesrekening

In onderstaande tabel heeft het bedrijf in de betreffende periode een omzet van 50.000 euro behaald. Dat is het totaal aan inkomsten uit de verkoop van producten of diensten. Om deze producten of diensten te kunnen leveren, heeft het bedrijf 20.000 euro aan inkoopkosten gemaakt. Dit zijn de directe kosten, zoals materialen of ingekochte goederen, die nodig zijn om de omzet te realiseren. 

Daarnaast zijn er personeelskosten van 15.000 euro; dit is het salaris van de medewerkers inclusief sociale lasten en verzekeringen. De huur van het kantoor of de werkruimte bedroeg 5.000 euro en aan overige kosten, zoals marketing, software en onderhoud, werd 3.000 euro uitgegeven.

Als je al deze kosten bij elkaar optelt (20.000 + 15.000 + 5.000 + 3.000) kom je uit op 43.000 euro aan totale uitgaven. Wanneer je deze van de omzet van 50.000 euro aftrekt, blijft er een winst over van 7.000 euro. Dit betekent dat het bedrijf in deze periode 7.000 euro meer heeft verdiend dan dat het heeft uitgegeven. Had het bedrijf bijvoorbeeld meer uitgegeven dan de omzet, dan zou dit een verlies zijn geweest.

Analyse van de winst- en verliesrekening

Een winst- en verliesrekening is niet alleen een overzicht van inkomsten en uitgaven; het is ook een handig hulpmiddel om te begrijpen waar je bedrijf financieel staat en waarom bepaalde resultaten afwijken van je verwachtingen. Stel bijvoorbeeld dat je aan het begin van het jaar een begroting hebt gemaakt: een inschatting van hoeveel omzet je denkt te behalen en welke kosten je verwacht. Door de werkelijke cijfers daarna met deze begroting te vergelijken, zie je meteen waar het goed of minder goed gaat.

Misschien valt je winst lager uit dan je had gehoopt. Dat kan komen door minder omzet dan verwacht, bijvoorbeeld omdat sommige klanten hun bestelling annuleren of korting krijgen. Het kan ook zijn dat bepaalde kosten hoger zijn uitgevallen, zoals een stijging van de prijzen van materialen of onverwachte personeelskosten. Aan de andere kant kan het ook zijn dat sommige onderdelen van je omzet juist goed presteren en meer opleveren dan gedacht. Door deze verschillen goed te bekijken, kun je maatregelen nemen om in de toekomst betere resultaten te behalen. 

Een paar praktische tips: 

• Controleer regelmatig je inkoopprijzen en leveranciers, zodat je niet te veel betaalt voor materialen of producten. 

• Kijk ook kritisch naar je verkoopprijzen: soms is een kleine aanpassing genoeg om je winst te verhogen. 

• Het is slim om investeringen en afschrijvingen goed te plannen, zodat je niet in één keer grote uitgaven hebt die je resultaat flink drukken.

Winst- en verliesrekening vergelijken

Door je winst- en verliesrekeningen van verschillende jaren naast elkaar te leggen, kun je goed zien hoe je bedrijf zich ontwikkelt. Zo ontdek je trends: groeit je omzet, blijven je kosten stabiel of wordt de winst kleiner?

De tabel laat goed zien dat een hogere omzet niet automatisch betekent dat je meer winst maakt. Als je kosten sneller stijgen dan je inkomsten, gaat je winst omlaag, ook al lijkt het op papier dat je bedrijf groeit.

Zelf opstellen of uitbesteden?

Je kunt een winst- en verliesrekening zelf maken, bijvoorbeeld via Excel of een boekhoudprogramma. Maar veel ondernemers kiezen ervoor om dit uit te besteden aan een boekhouder of accountant, al zeker bij grotere bedrijven of complexe financiële structuren. 

Heb je tijdgebrek, ben je onzeker over fiscale regels of wil je simpelweg rust aan je hoofd? Neem dan een boekhouder in de arm! Start je aanvraag via het formulier hieronder.